تعاملات استاد ـ شاگردی حوزۀ فلسفی مشهد و تهران در دو قرن اخیر
محورهای موضوعی : یافته‌های نو درباره چهره‌ها و مدرسه‌های فلسفی ایران و جهان اسلاممحمد مهدی کمالی 1 , محمد هادی کمالی 2
1 - استادیار پژوهشکده علوم اسلامی رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، ایران
2 - دانش‌آموختۀ دکتری حکمت متعالیه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
کلید واژه: حوزه فلسفی مشهد, حوزه فلسفی تهران, تعاملات استاد‌ـ‌شاگردی, فلسفه اسلامی, مهاجرت اساتید,
چکیده مقاله :
تعاملات استاد‌ـ‌شاگردی میان حوزه‌های فلسفی مشهد و تهران در دو سدة اخیر، نقشی مهم در غنی‌سازی فضای علمی و فلسفی ایران داشته است. مهاجرت حکما و حکمتدوستان بین ایندو قطب علمی، تبادل اندیشه و روشهای تدریس را تسهیل نموده و به رشد و بالندگی هر دو حوزه کمکی قابل توجه نموده است. حوزة مشهد با سابقه‌یی طولانی در حکمت اسلامی و تربیت حکمای بزرگ، همواره بعنوان یکی از مراکز اصلی تعلیم و تعلم فلسفة اسلامی در ایران شناخته شده و وجود مدرسان برجسته، آن را به مقصدی جذاب برای علاقمندان به حکمت تبدیل کرده است. در عین حال، حوزة تهران نیز بدلیل موقعیت سیاسی و فرهنگی خود و حضور اساتید برجسته و تأسیس مراکز علمی و تخصصی، نقشی مهم در توسعه و گسترش فلسفۀ اسلامی داشته است. این پژوهش با بررسی منابع تاریخی و اسناد موجود، به تحلیل الگوهای مهاجرت، روابط استاد‌ـ‌شاگردی و تأثیر متقابل ایندو حوزه بر یکدیگر میپردازد. نتایج نشان میدهد که تعاملات استاد‌ـ‌شاگردی بعنوان محور‌یترین شکل تعامل، نقشی بسزا در انتقال دانش، گسترش اندیشه و تقویت بنیانهای فلسفی در ایران داشته است.
The master-student interactions between the philosophical centers of Mashhad and Tehran has played a significant role in enriching the scientific and philosophical atmosphere of Iran. The migration of philosophers and philosophy-lovers between these two scientific poles has facilitated the exchange of thoughts and teaching methods and greatly contributed to the growth and development of both schools. The Mashhad School of Philosophy, with a long background in Islamic wisdom and training of prominent philosophers, has always been recognized as one of the main centers of teaching Islamic philosophy in Iran. Moreover, the presence of distinguished masters there, has turned it into an attractive destination for lovers of philosophy and wisdom. At the same time, the Tehran School of Philosophy has played a significant role in developing and disseminating Islamic philosophy because of its political and cultural status, its benefitting from great masters, and its foundation of several scientific and specialized centers. Through investigating historical sources and available documents, this study analyzed the patterns of migrations between these two schools, the master-student interactions between them, and their bilateral impact on each other. The findings of this research demonstrated that master-student interactions, as the most central form of interaction, performed a noteworthy role in transferring knowledge, developing thought, and strengthening the foundations of philosophy in Iran.