تحلیل حقوق بینالملل حمله نظامی رژیم صهیونیستی به ایران: از منظر مسئولیت بینالمللی و حق دفاع مشروع بر اساس منشور ملل متحد
محورهای موضوعی : International lawاطهر درویشی 1 , سید نیما نوروزی 2 , سید محمدرضا قاسم تبار 3
1 - دکتری حقوق بین الملل و ناظر و بازبین شبکه ماهواره ای و بین المللی الثقلین، تهران، ایران
2 - گروه فقه و حقوق، دانشکده علوم و معارف، جامعه المصطفی العالمیه و سطوح عالیه قم، حوزه علمیه قم، قم شریف، ایران
3 - دکتری حقوق بین الملل و رئیس شبکه ماهواره ای و بین المللی الثقلین ، تهران، ایران
کلید واژه: حقوق بینالملل, دفاع مشروع, منشور ملل متحد, تجاوز, مسئولیت بینالمللی,
چکیده مقاله :
حمله نظامی رژیم صهیونیستی به خاک ایران در ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ که منجر به تلفات غیرنظامیان و تخریب زیرساختها شد، نقض آشکار اصول بنیادین حقوق بینالملل است. بر اساس ماده ۲(۴) منشور ملل متحد و قطعنامههای مرتبط، استفاده از زور علیه تمامیت ارضی و استقلال سیاسی کشورها ممنوع بوده و تنها در صورت دفاع مشروع یا اقدامات جمعی شورای امنیت مشروعیت دارد. در این حمله، رژیم صهیونیستی بدون مجوز شورای امنیت و بدون وجود تهدید فوری، به تجاوزی آشکار مبادرت ورزید. افزون بر آن، هدف قرار دادن غیرنظامیان و مناطق مسکونی، نقض اصول تمایز و تناسب در حقوق بشردوستانه و حتی مصداق جنایات جنگی است. بر اساس ماده ۵۱ منشور، ایران حق دفاع مشروع فردی و جمعی را دارد، مشروط به رعایت اصول ضرورت، تناسب، تمایز و گزارش فوری به شورای امنیت. همچنین ایران میتواند از طریق نهادهای بینالمللی نظیر شورای امنیت، مجمع عمومی، دیوان بینالمللی دادگستری و دیوان کیفری بینالمللی مسئولیت رژیم صهیونیستی را پیگیری کند. این مطالعه با استناد به اسناد بینالمللی، کنوانسیونها و آراء دیوانها، نقضهای رژیم صهیونیستی را تحلیل و بر مشروعیت حق دفاع مشروع ایران تأکید میکند.
The Israeli regime's military attack on Iranian territory on June 13, 2025, which resulted in civilian casualties and the destruction of infrastructure, is a clear violation of fundamental international law principles. According to Article 2(4) of the United Nations Charter and related resolutions, the use of force against the territorial integrity and political independence of states is prohibited, and it is only legitimate in cases of self-defense or collective action by the Security Council. In this attack, the Israeli regime carried out an overt act of aggression without the authorization of the Security Council and in the absence of an immediate threat. Furthermore, targeting civilians and residential areas violates the principles of distinction and proportionality in humanitarian law and even constitutes war crimes. According to Article 51 of the Charter, Iran has the right to individual and collective self-defense, subject to the principles of necessity, proportionality, distinction, and immediate reporting to the Security Council. Iran can also pursue the Israeli regime's responsibility through international bodies such as the Security Council, the General Assembly, the International Court of Justice, and the International Criminal Court. This study analyzes the Israeli regime’s violations with reference to international documents, conventions, and rulings of international tribunals, emphasizing the legitimacy of Iran's right to self-defense.
International Civil Aviation Organization (ICAO). (1944). Convention on International Civil Aviation (Chicago Convention). Retrieved from
https://www.icao.int/publications/pages/doc7300.aspx
International Committee of the Red Cross (ICRC). (1977). Additional Protocols to the Geneva Conventions of 1949. Retrieved from
https://ihl-databases.icrc.org/en/ihl-treaties/api-1977
International Law Commission (ILC). (2001). Articles on Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts. Retrieved from
https://legal.un.org/ilc/texts/instruments/english/draft_articles/9_6_2001.pdf
United Nations. (1945). Charter of the United Nations. Retrieved from
https://www.un.org/en/about-us/un-charter
United Nations General Assembly. (1970). Declaration on Principles of International Law concerning Friendly Relations and Co-operation among States (Resolution 2625). Retrieved from
https://digitallibrary.un.org/record/202170
United Nations General Assembly. (1974). Definition of Aggression (Resolution 3314). Retrieved from
https://digitallibrary.un.org/record/218818
United Nations Special Rapporteur on extrajudicial, summary or arbitrary executions. (2023). Report to the Human Rights Council. Retrieved from
https://www.ohchr.org/en/special-procedures/sr-executions
Allen, R. (2021). Aerial sovereignty and international law. JSTOR. Retrieved from
https://www.jstor.org/stable/10.2307/48590932
Green, J. A. (2014). The Article 51 reporting requirement for self-defense actions. Virginia Journal of International Law. Retrieved from
https://ssrn.com/abstract=2572406
Hart, L. (2022). Proportionality and distinction in modern conflicts. Oxford Academic. Retrieved from
https://academic.oup.com/ejil/article/33/1/123/6537821
Johnson, M. (2020). Targeted killings under international law. JSTOR. Retrieved from
https://www.jstor.org/stable/10.2307/45321876
Kasakeshi, N., & colleagues. (2022). Customary norms on use of force and jus cogens. SSRN. Retrieved from
https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=4158905
Smith, K. (2023). International criminal liability for state aggressions. Oxford Academic. Retrieved from
https://academic.oup.com/jicj/article/21/2/389/7101248
International Court of Justice (ICJ). (2005). Armed Activities on the Territory of the Congo (Democratic Republic of the Congo v. Uganda). Retrieved from
https://www.icj-cij.org/en/case/116