واکاوی مفهوم «پسوخه» از عهدعتیق عبرانی تا سقراطیان
محورهای موضوعی : Geneology of philosophical schools and Ideas
1 - استادیار گروه مطالعات علم و فناوری، دانشگاه امیرکبیر، تهران، ایران
کلید واژه: پسوخه, عهد عتیق, هومر, فیزیولوگی, فیثاغوریان,
چکیده مقاله :
پسوخه یا نفس، از موضوعات فکری مهم نزد فیلسوفان یونانی، بویژه سقراط، افلاطون و ارسطوست و نزد آنهاست که مسئلۀ نفس بتدریج شاکله و صورتبندی فلسفی خود را پیدا میکند. اما ایده‌های فلسفی در خلأ نمیروید و فهم این فیلسوفان از مفهوم «پسوخه» یا «نفس» بسیار متأثر از اندیشه پیشینیان و یونان باستان است. مفهوم پسوخه پیش از آنکه در دستان سقراط قرار گیرد، تطوری تاریخی را در یونان تجربه کرده، از شاعرانی همچون هومر و ایده‌های دینیِ عهد عتیق گرفته تا فیزیولوگها؛ فلاسفۀ متأخر یونانی با انباشتی از ایده‌ها و تحولات آنها در مفهوم پسوخه، با آن مواجه شدند. جستار پیش رو درصدد است با تحلیل مواضع متعدد از فقرات عهد عتیق، تلقیهای هومر، و سپس دیدگاههای متفاوت فیزیولوگها و فیلسوفان پیش از سقراط، تطور مفهومی «پسوخه» را در این بازۀ تاریخی واکاوی نموده و سیر شکلگیری این ایده را تبیین نماید. در این مسیر، ناگزیر به بررسی خانواده‌یی از مفاهیمِ مرتبط با ایدۀ نفس، بویژه مفاهیمی همچون نوس میپردازیم و سعی داریم فهمی منسجم از مسیر تطوّر این ایده بدست دهیم.
Psyche or the soul was one of the important philosophical topics for Greek philosophers, especially Socrates, Plato, and Aristotle, and it is with them that the problem of the soul gradually developed its philosophical structure and formulation. However, philosophical ideas do not emerge in a vacuum, and these philosophers’ understanding of the concept of “psyche” or the “soul” was greatly influenced by the thoughts of their predecessors and ancient Greek philosophers. Before being tackled by Socrates, the concept of psyche experienced a historical evolution in Greece in the works of poets such as Homer, among the religious ideas of the Old Testament, and in theories of physiologists. Later Greek philosophers encountered it with the support of an abundance of ideas and the related developments. The present study aims to analyze the conceptual evolution of “psyche” in this historical period by examining multiple positions reflected in different sources from passages in the Old Testament, Homer’s interpretations, and then the different views of physiologists and pre-Socratic philosophers and to explain the formation process of this idea. In doing so, the author is compelled to examine a family of concepts related to the idea of the soul, particularly concepts such as nous in order to provide a coherent understanding of development of this idea.