پدیدارشناسی تزاحم سازوکارهای حل اختلاف مبتنی بر فقه و حقوق بین‌الملل (مطالعه تطبیقی«داوری» در فقه شیعی)
محورهای موضوعی : کلام اسلامیمسعود شیبک 1 , نادر مختاری افراکتی 2 , محمود قیوم زاده 3
1 - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد زاهدان، دانشگاه ازاد اسلامی، زاهدان، ایران
2 - استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
3 - استاد، گروه حقوق و معارف اسلامی، واحد ساوه، دانشگاه ازاد اسلامی، ساوه، ایران
کلید واژه: تزاحم, داوری, عقد معین, عقد معاوضی, معرفت‌شناسی فقهی- حقوقی.,
چکیده مقاله :
داوری مبتنی بر دین به‌عنوان یکی از سازوکارهای حل اختلاف، دارای کاربردها و مزیت¬های فراوانی در نظام¬های حقوقی دنیا است. حکمیت نیز به‌عنوان یک فرایند داوری اسلامی، دارای ظرفیت‌های معرفت‌شناختی، انسان‌شناختی و حقوقی است که به‌صورت جامع بررسی و بهره¬برداری نشده است. بر همین اساس، تحقیق حاضر تلاشی است تا با استخدام روش پدیدارشناسی، ضمن کشف ظرفیت‌های فقه شیعی در این زمینه، محورهای اصلی تزاحم مکانیسم¬های حل اختلاف مبتنی بر فقه و حقوق بین‌الملل را بررسی کند. نتایج تحقیق نشان داده است که کاربست حکمیت در بافت بین‌الملل در سه بعد تزاحم ساختاری-معرفتی، تزاحم ماهوی، و تزاحم رویه¬ای با چالش‌هایی روبرو است که هرکدام خود دارای متغیرهای گوناگونی است. عدم تقارن هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی در دو ساحت دینی و حقوقی و فقدان هم‌افزایی بین این دو حیطه اهم دلایل زمینه¬ای این چالش‌ها به شمار می‌روند.
Religion-based arbitration is one the dispute resolution mechanisms that has many applications and benefits in global legal systems. “Hakamiyat” as an Islamic arbitration process enjoys different epistemological, anthropological and legal capacities which are not investigated and employed adequately. One reason its inherent contradiction with western legal systems that has brought about some serious challenges. Thus the current research was an attempt to adopt phenomenographic research to discover main components of the contradiction between “Hakamiyat” and international dispute resolution mechanisms. Research findings revealed that these contradictions bring about challenges in three dimensions including structural-epistemological contradictions, substantive contradiction, and procedural contradictions each entailing different variables. Research findings revealed that these contradictions bring about challenges in three dimensions including structural-epistemological contradictions, substantive contradiction, and procedural contradictions each entailing different variables. Research findings revealed that these contradictions bring about challenges in three dimensions including structural-epistemological contradictions, substantive contradiction, and procedural contradictions each entailing different variables.