نقش علم، توحید و عبادت در استکمال نفس از منظر سیدحیدر آملی
محورهای موضوعی : ریشه‌شناسی مکاتب و آراء فلسفی در ادوار قدیم و جدید
مهدی صفائی اصل
1
,
محمدحسین اردستانی زاده
2
1 - استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران
2 - دانشجوی دکتری، دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی، قم، ایران
کلید واژه: استکمال, نفس, علم, توحید, عبادت, سیدحیدر آملی,
چکیده مقاله :
تکامل نفس یکی از مهمترین و پیچیدهترین مسائل مرتبط با معاد است؛ بعضی اندیشمندان مخالف آنند و بسیاری نیز برای اثبات آن از استدلال و شواهد نقلی استفاده کردهاند. سیدحیدر آملی ازجمله عرفایی است که به استکمال نفس باور دارد. مقالة پیش رو با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی به سه مورد از عوامل استکمال نفس (علم، توحید و عبادت) پرداخته است. از نظر سیدحیدر آملی علم حقیقی سبب تکامل نفس میشود و انسان با شناخت خود، به درکی عمیق از خالق خود میرسد. توحید و انس با خدای متعال نیز سبب رشد انسان و خروج او از عالم طبیعت میشود، تا جایی‌که انسان بین خود و خدای خود، هیچ حجابی نمیبیند و به مقامی دست مییابد که ملائکۀ مقرب نیز آن را تجربه نکردهاند. عبادت نیز از نظر سیدحیدر روح انسان را صیقل داده و کدورتهای آن را میزداید تا جایی‌که به مقام فناء و بقاء بالله نایل میشود؛ عرفا این مقام را بالاترین کمال انسان میدانند.
The perfection of the soul is one of the most important and complex issues related to resurrection. Some thinkers oppose it, while many others have adduced certain arguments and narrative evidence to demonstrate it. Sayyid Ḥaydar Āmulī is among the gnostics who believe in the perfection of the soul. The present study, following a descriptive-analytical method, addresses three factors (knowledge, monotheism, and worship) contributing to the perfection of the soul. According to Sayyid Ḥaydar Āmulī, true knowledge leads to the perfection of the soul and, by knowing oneself, Man attains a deep understanding of their Creator. Monotheism and intimacy with God Almighty also lead to human growth and leaving the natural world, to the extent that Man sees no veil between themselves and their God, and attains a station that even the closest angels to Him have not experienced. Worship, as stated by Sayyid Ḥaydar Āmulī, polishes the human soul and removes its impurities to the point where it achieves the station of annihilation and subsistence in God. Gnostics consider this station the highest level of human perfection.