بررسی رفتارهای حفاظت از طبیعت باتوجه‌به سواد محیط زیستی، سرمایه فرهنگی، ثبات عاطفی، مطالعه موردی: دانشجویان شهر سردشت
محورهای موضوعی : برنامه ریزی؛ آموزش و مدیریت محیط زیست
مجید پاتو
1
,
بهمن کرد
2
,
حسین عثمانی
3
,
شهلا مصطفی پور
4
1 - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل¬ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران
2 - دانشیار گروه روانشناسی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران
3 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران
4 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران
کلید واژه: طبیعت, سواد محیط زیستی, دانش محیطی, ارزش فرهنگی,
چکیده مقاله :
آگاهی از مسائل مرتبط با حفاظت از طبیعت می‌تواند به‌عنوان عاملی کلیدی در ترویج رفتارهای مثبت محیط زیستی عمل کند. این پژوهش، به بررسی نقش سواد محیط زیستی به‌عنوان متغیر اصلی و ارتباط آن باثبات عاطفی، سرمایه فرهنگی و رفتارهای حفاظت از محیط‌زیست در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه پیام‌نور شهرستان سردشت در استان آذربایجان غربی پرداخته است. روش تحقیق حاضر مبتنی بر استفاده از معادلات ساختاری برای تحلیل روابط بین متغیرها بوده است. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه پیام‌نور شهرستان سردشت بود که از میان آنها نمونه‌ای به حجم ۳۵۷ نفر با استفاده از روش نمونه‌برداری خوشه‌ای تصادفی چندمرحله‌ای انجام شد. ابزار پژوهش، شامل پرسش‌نامه‌های سواد محیط زیستی، سرمایه فرهنگی، ثبات عاطفی و رفتارهای حفاظت از طبیعت بود که توسط شرکت‌کنندگان تکمیل شد. برای تحلیل داده‌های حاصل از پرسش‌نامه‌ها و بررسی ابعاد و عوامل مدل پیشنهادی، از نرم‌افزارهای SPSS و Smart Pls استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که رفتارهای محیط زیستی شهروندان تحت‌تأثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد که یکی از مهم‌ترین آنها سطح تحصیلات است. براین‌اساس، هرچه افراد یک جامعه از نظر فرهنگی رشدیافته‌تر باشند، میزان توجه و احساس مسئولیت آنها نسبت به محیط‌زیست افزایش خواهد یافت. همچنین، سواد محیط زیستی به‌عنوان متغیر واسطه‌ای در رابطه بین ثبات عاطفی، سرمایه فرهنگی و رفتارهای حفاظت از محیط‌زیست عمل می‌کند. به‌علاوه، بین این متغیرها همبستگی معنی‌داری وجود داشت(P≤0.01).
Awareness of issues related to nature conservation can serve as a key factor in promoting pro-environmental behaviors. This study examines the role of environmental literacy as the main variable and its relationship with emotional stability, cultural capital, and environmental conservation behaviors among students of Islamic Azad University and Payame Noor University in Sardasht, West Azerbaijan Province. The research method is based on structural equation modeling (SEM) to analyze the relationships among the variables. The statistical population includes all students of the two universities in Sardasht, from which a sample of 357 students was selected using multi-stage random cluster sampling. The research instruments comprised standardized questionnaires on environmental literacy, cultural capital, emotional stability, and nature conservation behaviors, completed by the participants. Data analysis was conducted using SPSS and SmartPLS software. The findings indicate that citizens’ environmental behaviors are influenced by multiple factors, with educational level being one of the most significant. Accordingly, individuals with higher levels of cultural development demonstrate greater awareness and responsibility toward the environment. Additionally, environmental literacy acts as a mediating variable in the relationship between emotional stability, cultural capital, and environmental conservation behaviors. A significant correlation was found among these variables (p ≤ 0.01).