بررسی حرکت و پویایی در شعر صائب تبریزی
محورهای موضوعی :بهزاد مریدی 1 , سمیه رضایی 2 , علی مظاهری رودبالی 3
1 - استادیار بخش زبان‌های خارجی و زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور
2 - دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه هرمزگان
3 - دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شیراز
کلید واژه: بوطیقا, تصویرگری, حرکت, زبان, صائب تبریزی, غزل, مضامین, موسیقی.,
چکیده مقاله :
در شعر قدما، لفظ و معنی به موازات یکدیگر ایفای نقش می‌کردند؛ اگرچه رساندن معنا هدف اصلی شاعر بود. بعدها نظریه‌های متعددی به وجود آمدند که هرکدام به جنبه‌ای از جوانب شکل‌گیری یک اثر نظر داشتند. یکی اثر ادبی را به لحاظ فرم واکاوی می‌کرد و دیگری با دید روانشناسانه به ابعاد آن می‌نگریست. رویکرد نقد جامعه‌شناسانه نیز اثر ادبی را در جامعه و به میزان تاثیرگزاری‌ها و تاثیرپذیری‌هایش از اجتماع برآمده از آن، مورد کندوکاو قرار می‌داد...؛ اما بدیهی است که می‌توان با بررسی اجزای یک اثر و همین‌طور چگونگی پیوند این اجزا با یکدیگر به نقد و تحلیل یک اثر همت گماشت و به نتایج دقیق‌تر و شایان توجه بیشتری دست یافت. در این پژوهش، تعدادی از غزلیات صائب تبریزی، غزل‌سرای سدۀ یازدهم هجری، به عنوان نمایندۀ آثار او گزینش و از چهار منظر موسیقیایی، ایدئولوژیک، زبانی و تصویرگری به منظور دستیابی به بوطیقای شعر او، بررسی و تحلیل گردید و نهایتاً این نتیجه حاصل شد که عناصر شعری چون زبان، صورخیال، موسیقی و محتوای غزلیات بررسی شده، جداگانه و هماهنگ با یکدیگر، القاکنندۀ نوعی حس عبور، حیات، پیشرفت و حرکت به سوی کمال می‌باشند.