خوانشي تحليلي از ديدگاه ملاصدرا و متأخرين پيرامون معناياسمي و حرفي وجود (تأملاتي در مباحث زباني حكمت متعاليه)
محورهای موضوعی : ملاصدراپژوهی و اندیشۀ حکمت متعالیه
1 - دانشگاه آزاد اسلامی
کلید واژه: معناي اسمي معناي حرفي اشتراك معنوي اشتراك لفظي وجود رابط وجود محمولي اختلاف نوعي ملاصدرا ,
چکیده مقاله :
ملاصدرا در آراء خود به مباحث زباني توجه داشته و دربارة معناي اسمي و حرفي سخن گفته است. مفسرين، آراء وي در اينباره را خالي از تهافت ندانسته‌اند تا جايي كه بخشي از آراء او را بر ديگري ترجيح داده و ادق از ديگري دانسته‌اند. اين نوشتار با طرح و مقايسة آراء ملاصدرا در باب معناي اسمي و حرفيِ وجود، چارچوبي براي طرح مباحث هستي‌شناسي، معرفت‌شناسي و زبان‌شناسي ارائه داده و با بهره‌گيري از مباحث زبانيِ علمِ اصولِ فقه، رويكردي تحليلي ـ زباني را براي برون‌رفت از اين تهافت ارائه كرده است. ملاصدرا بر اين باور است كه از يكسو ميتوان از طريق اشتراك معنويِ معناي حرفي وجود (است) به اشتراك معنويِ معناي اسمي وجود (هست)، استدلال كرد و از سوي ديگر، اختلاف بين وجود رابط و محمولي، نوعي است. اين ديدگاه ملاصدرا محل نزاع و تفسيرهاي متفاوتي واقع شده و پرسشهايي را پيش روي صاحبنظران قرار داده است؛ از جمله اينكه آيا اين دو ديدگاه همخواني دارند؟ آيا اين نظريه با تشكيك وجود و اشتراك معنوي وجود، سازگار است؟ آيا وجود رابط و محمولي از يك سنخند؟ آيا دو تقسيمبندي وجود در حكمت متعاليه، يعني تقسيم سه شقي وجود به رابط، رابطي و نفسي و تقسيم دو شقي وجود به رابط و مستقل با يكديگر در تضادند؟ آيا دو تقسيم يادشده، با آراء ملاصدرا در حوزة معناي اسمي و حرفي سازوارند؟
Mullā Ṣadrā pays due attention to linguistic issues in the phrasing of his ideas and discusses the difference between nominal and copulative meanings. His commentators have detected some incoherences in his views so that they have judged some of them to be more accurate and, thus, more favorable, than some others. Through propounding and comparing Mullā Ṣadrā’s views regarding the nominal and copulative meanings of being, the author presents a framework for posing some ontological, epistemological, and linguistic discussions in this paper. At the same time, relying on the linguistic discussions in jurisprudence (uṣūl-i fiqh), he introduces an analytic-linguistic approach in order to solve the problem of the existing incoherences. Mullā Ṣadrā believes that, on the one hand, one can reach the univocality of the nominal meaning of being (hast) through the univocality of the copulative meaning of being (ast). On the other hand, he argues that the difference between copulative being and predicative being pertains to their species. This view of Mullā Ṣadrā has raised different debates, interpretations, and questions among authorities in the field of philosophy. Some of these questions are as follows: Are these two views consistent with each other? Is this theory consistent with the gradation of existence and its univocal meanings? Are copulative and predicative existence commensurate with each other? Are the two classifications of being in the Transcendent Philosophy; i.e. the three-fold division of being into copula, copulative, and soulish and the two-fold division of being into copula and independent being, in contrast to each other? Are these two classifications consistent with Mullā Ṣadrā’s views in the field of nominal and copulative meanings?