تحليل و بررسي برهان صديقين ابن سينا با تأملي در ساختار و حدود منطقي آن
محورهای موضوعی :
1 - دانشکده فلسفه
کلید واژه: برهان صديقين برهان لمّي برهان انيّ برهان امكان برهان موجود محور برهان مخلوق‌محور ابن‌سينا ,
چکیده مقاله :
برهان صديقين ابن سينا يكي از مهمترين برهانها بر اثبات وجود خداوند در سنت اسلامي است. پس از ابن سينا فيلسوفان و متكلمان بزرگ مسلمان با استقبال از اين برهان، ژرف كاويهاي سودمندي در مورد آن انجام داده و تلاش كرده‌اند با نگاه نقادانه ضعفها و قوتهاي آن را نشان دهند. عليرغم اين تلاشها، ابهاماتي دربارة اين برهان وجود دارد كه تحقيقات علمي بيشتري را ميطلبد. در مقالة حاضر با تكيه بر ضوابط منطقي، به تحليل صورت، محتوا و حدود اين برهان پرداخته‌ايم و با اين روش نشان داده‌ايم كه اين برهان، برهاني موجودمحور (موجودمّا، نه مفهوم موجود)، لمّي، مبتني بر امتناع تسلسل و متمايز از برهان امكان است و بلحاظ ارزش معرفتي با برهانهاي مخلوق‌محور تفاوتي ندارد.
Ibn Sina’s argument of the righteous is one of the most important arguments on demonstrating the existence of God in Islamic tradition. After Ibn Sina, a number of prominent Muslim philosophers and mutakallimun welcomed this argument and carried out some profound studies in this regard in order to reveal its strengths and weaknesses following a critical approach. In spite of such efforts, there are still some ambiguities about this argument which demand more scientific research. In the present paper, the author has analyzed the form, content, and limits of the argument of the righteous based on logical principles and has demonstrated that it is an existent-oriented (not the concept of existent) and apriory argument on the basis of the impossibility of infinite regression and distinct from the argument of possibility. He also acknowledges that the argument of the righteous is no different from creature-oriented arguments in terms of epistemological value.