براهين ابن سينا برادراک حضوري ذات در بوته نقد و ارزيابي
محورهای موضوعی : ریشه‌شناسی واژگان (اتیمولوژی) فلسفی
1 - دانشگاه زنجان
2 - دانشگاه زنجان
کلید واژه: ابن سینا ادراک ذات علم حضوری نفس بدن,
چکیده مقاله :
بنا به عقيدة فلاسفة اسلامي، ادراک ذات توسط نفس، معرفتي حضوري است؛ بدينمعنا که آگاهي نفس به ذات خود از طريق اشياء بيروني يا اعضاي بدن و يا افعال نفس، آنچنانکه دکارت در کوگتيوي خود طرح ميکند، اتفاق نمي افتد، بلکه نفس، فارغ از افعال و احوالش و با غير فعال شدن بدن مادي همچنان مدرک ذات خود است. فيلسوف بزرگ اسلامي، شيخ‌الرئيس، براهين مختلفي در اثبات اين ادعا مطرح کرده است که شناخته شده-ترين آنها برهان «هواي طلق» يا «انسان معلق» است. اما با ارزيابي اين براهين چنين بنظر ميرسد که آنها توان چنداني در اثبات مدعاي خود ندارند و در بهترين شرايط، تنها قادر به اثبات تفاوت علم نفس به خود با علم او به ساير اشياء هستند. بنابرين بنظر ميرسد يا بايد براي استقلال نفس در ادراک ذات بدنبال دلايل محکمتري بود و يا نفس را در علم به ذات خود، مستقل از بدن و بخصوص مغز ندانست.
According to Islamic philosophers, the soul’s self-perception is of the type of presential knowledge. In other words, the soul’s awareness of its own essence, unlike what Descartes states in his concept of Cogito, does not occur through external objects, body organs, or soulish acts. Rather, the soul perceives its self free from its acts and states and with no reliance on the activities of material body. The prominent Islamic philosopher, Ibn Sina, has posed different arguments in order to demonstrate this claim, the most important of which is the argument of “floating man” or “suspended man”. However, an evaluation of such arguments seems to reveal that they are not capable of demonstrating their claim and, under the best circumstances, they can merely prove the difference between the soul’s self-knowledge and its knowledge of other objects. Therefore, it seems that either more solid arguments are necessary to demonstrate the soul’s independence in self-perception or the soul should not be considered independent of the body and, particularly, the brain in this regard.