نظريه «اتصال» در طبيعيات رواقي
محورهای موضوعی : Philosophical thoughts in ancient Iranمحمدجواد اسماعيلي 1 , سينا مشايخي 2
1 - مؤسسه پژوهشي حكمت و فلسفه ايران
2 - علوم انساني
کلید واژه: طبيعيات رواقي نظريه اتصال پنوما (نَفَس) تنوس (تنش) هکسيس (ملکه) فلسفة اسلامي,
چکیده مقاله :
در اين نوشتار نظرية اتصال در طبيعيات رواقي با تأكيد بر مفاهيمي مانند پنوما (نَفَس)، هکسيس (ملکه) و تنوس (تنش) بررسي شده و به نتايج برآمده از اين نظريه اشاره ميگردد. همچنين نشان داده ميشود که فيلسوفان رواقي، تحليلي ساختارمند از ارتباط اجزاء جاندار و غيرجاندار طبيعت بدست داده‌اند. اين موضوع در طبيعيات رواقي براساس نظرية نبود خلاء در طبيعت و اجزاء آن بنيان يافته است و با اين نظريه، عنصر فعال در طبيعت ـ خداوند و قوة عاقله ـ با عناصر منفعل ـ طبيعت غيرارگانيک ـ مرتبط شده است. بنابرين، در اين تحقيق با تحليل اصول طبيعي فلسفه رواقي در مرحلة اول عنصر فعال در طبيعيات يعني پنوما (نَفَس) و شکلهاي متنوع آن در طبيعت: الف) در وجه والاتر آن ـ قوة عاقله ـ در انسان؛ ب) در وجه ضعيفتر آن ـ هکسيس (ملکه)ـ در طبيعت غيرارگانيک تبيين ميشود و در مرحله دوم به مفهوم اتصال براساس پنوما (نَفَس) و اثبات آن به شيوة تجربي ميپردازد. در پايان نيز نظرية اتصال بر پاية تفسير فيلسوفان مسلمان از فلسفة رواقي مقايسه ميگردد.
This paper investigates the theory of continuity in Stoic physics based on some concepts such as pneuma (the soul), hexis (disposition), and tonos (tension) and refers to its consequences. Moreover, it demonstrates that Stoic philosophers have provided an organized analysis of the relationships among the animate and inanimate components of nature. This issue in Stoic physics is based on the theory of lack of vacuum in nature and its component parts. This theory connects the active elements in nature – God and the rational faculty – with the passive elements – non-organic nature. Therefore, through an analysis of the natural principles of Stoic philosophy, this paper initially explains the active element in physics, i.e. pneuma, and its various forms in nature including: a) its highest form or the rational faculty in human beings; b) its weaker form or hexis in the non-organic nature. Then it deals with the concept of continuity based on pneuma and demonstrates it empirically. Finally, it compares the theory of continuity based on Muslim philosophers’ interpretation of Stoic philosophy.