ارزیابی امکان دفاع از نظریۀ عینیت ذات و صفات خداوند با تکیه بر نظریه‌های گوناگون دربارۀ هستی‌شناسی ویژگیها
محورهای موضوعی : ملاصدراپژوهی و اندیشۀ حکمت متعالیه
مصطفی ایزدی یزدان آبادی
1
,
محمدرضا بیات
2
1 - دانشجوی دکتری فلسفه دین، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 - دانشیار دانشگاه تهران، تهران، ایران
کلید واژه: بساطت خداوند, عینیت ذات و صفات, هستی‌شناسی صفات و ویژگیها, بریان لفتو, ملاصدرا,
چکیده مقاله :
تبیین نسبت ذات و صفات خداوند یکی از اساسیترین مسائل فلسفی و کلامی است. عینیت ذات و صفات، یکی از نظریه‌های مهم در تبیین نسبت ذات و صفات خداوند است که با باور به بساطت خداوند ـ‌بمثابه مهمترین یا دست‌کم، یکی از مهمترین اوصاف متافیزیکی خداوند‌ـ سازگار است. اما پذیرش عینیت ذات و صفات خداوند یا بساطت خداوند در گرو نوع نظریه‌یی است که دربارۀ هستی‌شناسی ویژگیها و صفات ارائه میشود. در فلسفۀ اسلامی و متافیزیک تحلیلی معاصر، نظریه‌هایی گوناگون دربارۀ هستی‌شناسی ویژگیها ارائه شده است. مقالۀ حاضر، با توضیح نظریه‌های فوق، نشان داده که 1) دفاع از عینیت ذات و صفات خداوند بر نظریه‌یی دربارۀ هستی‌شناسی صفات استوار است. 2) بمدد هر نظریه دربارۀ هستی‌شناسی صفات، نمیتوان عینیت ذات و صفات را تبیین کرد. 3) در پرتو نظریۀ بریان لفتو و ملاصدرا میتوان از عینیت ذات و صفات خداوند دفاع نمود.
Explaining the relationship between God’s essence and attributes is one of the most fundamental problems in philosophy and kalām. The objectivity of essence and attributes is one of the most important theories that is used to explain their relationship, which is consistent with believing in God’s simplicity as the most crucial or, at least, as one of the most important metaphysical attributes of God. However, accepting the objectivity of God’s essence and attributes or His simplicity depends on the theory that is presented on the ontology of features and attributes. Several theories have been introduced in this regard in Islamic philosophy and contemporary analytic metaphysics. By discussing such theories, the present paper demonstrates the following points: 1) defending the objectivity of God’s essence and attributes is based on a theory on the ontology of attributes; 2) not all theories on ontological attributes are useful for explaining the objectivity of His essence and attributes; 3) the theories of Brian Leftow and Mullā Ṣadrā can be used to defend the objectivity of God’s essence and attributes.