رابطة شُكر و شادي در حكمـت متعاليه
محورهای موضوعی : ملاصدراپژوهی و اندیشۀ حکمت متعالیه
1 - استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
کلید واژه: شكر, شادي, انسانشناسي, حكمت, احسان, معرفت, عمل, ملاصدرا,
چکیده مقاله :
ملاصدرا «شُكر» را مقام و مرتبه‌يي ميداند كه انسان ميتواند به آن دست يابد. او شناخت و درك حقيقت شكر را متوقف بر انسانشناسي ميداند. اركان سه‌گانة شكر در نظر صدرالمتألهين عبارتند از: علم، شادي و عمل. عمل مقدمة رسيدن به شادي و سرور است و اين شادي مقدمة علم و معرفت است. بنابرين زيربناي شكر، معرفت است و عمل، مقدمة رسيدن به آن. با توجه به اين اركان سه‌گانه، ميتوان گفت شاكر حقيقي، همواره در حال شادي و سرور است و اين حالت در عمل بصورت خيرخواهي، احسان و عطوفت با مردم ظاهر ميشود. دليل و پشتوانة اين شادي و مهرباني با همة انسانها، ايمان و اعتقاد به توحيد و خداباوري است. در حكمت متعاليه، خداوند مبدأ بهجت و سرور بي‌انتهاست و بهمين دليل ارتباط با او، عين ارتباط با منبع شادي است. بنابرين ميتوان نتيجه گرفت كه شكر در آثار ملاصدرا از مباني حكمي برخوردار است؛ بطوريكه رسيدن به مرتبة اعلاي شكر، جز با حكمت امكانپذير نيست.
Mullā Ṣadrā believes that “gratitude” is a level and station that Man can attain and considers the knowledge and perception of the truth of gratitude to depend on anthropology. The three-fold pillars of gratitude in his view consist of knowledge, happiness, and act. Act is the prerequisite for attaining happiness, which, in turn, is a prerequisite for acquiring knowledge. Therefore, knowledge is the basis for gratitude, and act functions as a prerequisite to it. Accordingly, one can say that a truly thankful person is always happy, which manifests itself in practice in the form of benevolence, generosity, and sympathy. The reason behind this happiness and kindness to all people is the belief in God and His Oneness. In the Transcendent Philosophy, God is the source of infinite happiness; therefore, any relationship with Him is the same as being connected to the source of happiness and joy. Therefore, it can be concluded that gratitude is based on philosophical principles in Mullā Ṣadrā’s works so that reaching the highest level of thankfulness is only possible through attaining wisdom.