بررسی اثر تکانه‌های نفتی بر رابطه درآمد- مخارج دولت ایران و چالش‌های مدیریت و کنترل آن
محورهای موضوعی :جابر اکبری 1 , صادق بختیاری 2 , مرتضی صامتی 3 , همایون رنجبر 4
1 - علوم انسانی
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان
3 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان
4 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان
کلید واژه: تکانه نفتی, رابطه درآمد - مخارج دولت, TVP-FAVAR ,
چکیده مقاله :
چکیده تغییرات پیش‌بینی‌نشده قیمت نفت در بازارهای بی‌ثبات بین‌المللی همواره برنامه‌ریزی‌های اقتصادی را (به سبب وابستگی بودجه به نفت و سهم بالای دولت در اقتصاد) تحت تأثیر خود قرار داده است. مدیران مالی و برنامه‌ریزان اقتصادی در به‌کارگیری یک سیاست همواره سایر شرایط را ثابت در نظر می‌گیرند ولی در عمل، متغیر‌های کلان اقتصادی از جمله درآمد و مخارج دولت از تکانه‌های پیش‌بینی نشده داخلی و خارجی متأثر بوده‌اند و این عامل برنامه‌ریزی‌های اقتصادی را مختل کرده و اثربخشی سیاست‌های اعمالی را دچار وقفه می‌کنند. از این رو مقامات سیاستگذاری ایران همواره با چالش مدیریت تکانه‌های درآمدی نفت مواجه بوده‌اند. نظر به اهمیت موضوع در تحقیق حاضر با به کارگیری الگوهای TVP و TVPFAVAR در نرم‌افزارهای اقتصادسنجی MATLAB و EViews، با استفاده از داده‌های فصلی طی دوره 1367 تا 1393 به بررسی اثر ورود تکانه نفتی بر رابطه درآمد - مخارج در کشور ایران پرداخته است. با توجه به اینکه درآمدهای نفتی از کانال ترخ ارز وارد اقتصاد می‌شود اثر تکانه‌های نرخ ارز بر رابطه مذکور نیز برآورد گردیده است. براساس نتایج تغییرات در تکانه‌های درآمدهای نفتی موجب افزایش رابطه درآمد-مخارج دولت شده است. بدین معنی که میزان بیشتری از درآمد حاصله صرف مخارج دولت شده است و مخارج دولت نسبت به تکانه‌های منفی درآمدی انعطاف‌ناپذیر بوده است، بر اساس نتایج کاهش وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی در طی زمان مشاهده نمی‌گردد. همچنین تکانه‌های نرخ ارز موثر سبب کاهش رابطه درامد-مخارج شده است. به عبارتی افزایش نرخ ارز در طی زمان نتوانسته است منبع درآمدی برای دولت، جهت تأمین مخارج خود باشد. در نتیجه پیشنهاد می‌گردد مدیران و سیاست‌گذاران دولتی جهت بهبود وضعیت رابطه درآمد- مخارج از سیاست‌های صلاحدیدی و درمانی موقت خودداری نموده و اقدام به اجرای سیاست‌های پیشگیری و نظامند نمایند.
Abstract Unexpected changes in oil prices on international unstable markets, impact on economic development (Due to budget dependence on oil and the high proportion of government in the economy). Financial management and economic planning in applying a policy, always consider other conditions constant but in action, macro-economic variables such as income and government expenditure are affected by unexpected internal and external shocks and this factor impairs economic development and the effectiveness of the policies intended are disrupted. Therefore, Iran's official policy has always been faced with the challenge of managing the oil income shocks. Considering the importance, in this study, by using models of TVP and TVPFAVAR, using software econometric MATLAB and EViews and using quarterly data over the period 1367 to 1394 has been paid to the effects of the oil shock on the relationship of income - expenditure the Iranian government. Considering that, the exchange rate is a channel for oil income to the economy, the effect of exchange rate shocks is estimated this relationship. Based on the results, oil income shocks increase the relationship of income - government spending. This means that oil shocks increase government expenditure in each period. However, the effects of increasing it during, is decreasing. Also, government spending relative to negative income shocks, was inflexible. Thus, the dependence of the budget oil revenue, through time, has not diminished. As a result, it is proposed that: managers and government policy makers, to improve the relationship between income and expenses, Avoid from policies of discretionary and temporary treatment and take action to prevent and systematic policies. Also, exchange rate shocks have caused the relationship between income and expenditure, reduced. In other words, the increase in the exchange rate through time is not a revenue source for the government to finance its expenditure.