بسترهاي انسان‌شناختي حكمت صدرايي در تعامل ميان علم ديني و دانش روانشناسي
محورهای موضوعی :محمدصادق فاضلی 1 , عسکر دیرباز 2
1 - دانشجوی دکتری دانشگاه قم
2 - دانشیار دانشگاه قم، قم، ایران
کلید واژه: علم ديني, روانشناسي, انسان‌شناسي, حكمت متعاليه,
چکیده مقاله :
تعامل ميان علم ديني و دانش روز، از دغدغه‌هاي كنوني جوامع اسلامي به‌شمار ميرود. در اين تحقيق، بسترهايي كه فلسفة صدرايي از منظر انسان‌شناختي فراهم آورده تا علم ديني و دانش روانشناسي بتوانند به تعامل و تبادل دانشي بپردازند، مورد پژوهش قرار گرفته است. بعبارت روشنتر، هدف تحقيق آن است كه نشان دهد علم ديني و دانش روانشناسي نوين، در بستر انسان‌شناسي فلسفي ـ بعنوان يكي از مباديِ دانشي اين دو عرصة علمي‌‌ـ داراي چه زمينه‌هاي تعاملي‌يي است. براي تحقق اين امر، با بررسي كتابخانه‌‌يي و تحليل محتوايي، زمينه‌هاي مزبور مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. نتيجة تحقيق آن است كه فلسفة صدرايي بلحاظ مبانيِ انسان‌شناختي، در دو بستر كليِ «علم‌شناختي» و «مفهوم‌شناختي»، زمينة تعاملي مناسبي براي تبادل اطلاعات ميان علم ديني و دانش روانشناسي فراهم نموده است. انسان‌شناسي فلسفي با تبيين صحيح غايت، روش، ابزار، منبع، ساختار و معيارِ علم ديني و دانشِ روانشناسي، زمينة لازم براي ارتباط دو جانبه» اين علوم را در بستر «علم‌شناختي» مهيا كرده است. در زمينة «مفهوم‌شناسي» نيز حكمت صدرايي، با تبيين ماهيت و كاربست مفاهيمي نظير «انگيزه»، «عشق» و «معناي زندگي» از منظري انسان‌شناختي، بستر تعامليِ مناسبي براي تبادل دانشي ميان اين دو عرصه علمي ـ‌‌‌بلحاظ مفهومي‌ـ ايجاد نموده است.
The interactions between religious and modern sciences is presently one of the concerns of Islamic societies. This study investigates the anthropological principles of Sadrian philosophy based on which religious sciences and psychology can interact and exchange knowledge with each other. In other words, it aims to demonstrate the interactions between religious sciences and modern psychology in the context of philosophical anthropology as one of the scientific foundations of these two disciplines. Following the library and content analysis methods, the researchers conclude that Sadrian philosophy, because of its anthropological principles in the two general realms of “cognitive science” and “cognitive concept”, provides an appropriate context for the exchange of data between religious sciences and psychology. Philosophical anthropology provides the necessary context for the mutual relationship between these sciences in “cognitive science” through the correct explanation of the purposes, methods, instruments, sources, structures, and criteria of religious sciences and psychology. In the context of conceptology, Sadrian philosophy has created an appropriate interactive context for the exchange of conceptual science between these disciplines through the explanation of quiddity and employment of such concepts as motivation, love, and meaning of life from an anthropological viewpoint.