پيشينه تمايز دكارتي در فلسفه و كلام اسلامي
محورهای موضوعی : Geneology of philosophical schools and Ideas
1 - دانشگاه تهران
کلید واژه: تمايز دکارتي علم فلسفه و کلام اسلامي موجود معدوم ,
چکیده مقاله :
اين نوشتار درصدد است نشان دهد رگه‌هاي ملاک بسيار مهم معرفت‌شناختي تمايز دکارتي پيشتر در فلسفه و کلام اسلامي وجود داشته است. به اين منظور نخست به ديدگاههاي دکارت اشاره ميشود تا نزد انديشمندان مسلمان پيشينه‌يي بر آنها بيابيم. سپس به متفکراني چون فخر رازي، علامه حلي، تفتازاني، ملاصدرا و ... اشاره ميگردد که بيشتر درگير اين بحث بوده‌‌اند و نسخه‌هاي قويتر و قابل‌دفاعتري پيش‌کشيده‌اند و گاه، پيشتر از برخي نقادان دکارت، به همين تقريرهاي قوي نيز نقادانه نگريسته‌اند. بدينسان نشان خواهيم داد در واقع تقرير آنها به تقرير قويتر هيوم که ميگويد وضوح و تمايز وجود امکاني را نتيجه ميدهد نه وجود محقق را، نزديکتر است تا خود دکارت.
This paper intends to demonstrate that the traces of the epistemological criterion for Cartesian distinction existed previously in Islamic philosophy and kalam. Hence, the writer initially refers to Descartes’ views and follows their traces in the ideas of early Muslim scholars. Then he refers to the views of some Muslim thinkers such as Fakhr al-Din Razi, ‘Allamah Hilli, Taftazani, and Mulla Sadra, who were already involved in this discussion more than others and propounded more solid and plausible theories in this regard. They have sometimes reviewed the same informed theories critically before some of the critiques of Descartes. In this way, the author reveals that Islamic thinkers’ interpretation of the Cartesian distinction is closer to Hume’s more solid interpretation of this notion than to that of Descartes himself. Hume states that clarity and distinction result in possible existence rather than the very existence of the researchers.