تحلیل محتوا و ساختار در تأویل‌های مثنوی معنوی
محورهای موضوعی : Research in Iranian classical literature
مریم نافلی شهرستانی
1
,
حسين آقاحسيني
2
1 - دانش آموختة زبان و ادبیات فارسی گرایش عرفانی دانشگاه اصفهان، ایران
2 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان، ایران
کلید واژه: تأویل, مثنوی معنوی, مولوی, موضوع تأویل, شیوة تأویل,
چکیده مقاله :
تأویل به معنی بازگرداندن چیزی به اصل آن است که درواقع پیشینة آن را باید در هرمنوتیک یونان جست‌وجو کرد. هرمنوتيک نظرية عمل فهم در جريان روابطش با تفسير متون است. عارفان به تأویل و باطن قرآن بسیار توجه داشته‌اند. مولانا نیز در مثنوی از تأویل بهره برده است. او به تأویل بسیار گسترده می‌نگرد و تأویل را خاص قرآن نمی‌داند؛ به همین سبب از تأویل در موضوعات مختلفی بهره می‌برد. روش پژوهش در این مقاله اسنادی- کتابخانه‌ای و هدف آن تحلیل انواع تأویل در سه دفتر مثنوی از نظر محتوا و ساختار است. تأویل‌های به‌کاررفته در سه دفتر مثنوی براساس موضوع عبارتاند از: تأویل آیات قرآن و احادیث، تأویل داستان‌های پیامبران، تأویل مباحث عرفانی، شرعی و فقهی، اخلاقی و فلسفی. با بررسی سه دفتر مثنوی معنوی 136 تأویل در این موضوعات استخراج شد که بیشتر آنها را تأویل آیات قرآن تشکیل می‌داد. مولوی از شگردهای مختلفی برای بیان تأویل بهره برده است؛ تأویل از زبان شخصیت‌های داستان، تأویل در قالب تشبیه و استعاره، تأویل تمثیلی و تأویل سببی از آن جمله است.
Interpretation means returning something to its original state, the background of which is to be found in Greek hermeneutics. Hermeneutics is the theory of the act of understanding in its relation to the interpretation of texts. Mystics have paid much attention to the interpretation and content of the Qur'an. Rumi has also used interpretation in Masnavi.He looked at interpretation very broadly and did not consider interpretation specific to the Qur'an; For this reason, he has used interpretation on various topics. The research method in this article is descriptive and its purpose is to study the types of interpretations in the three books of Masnavi in terms of content and structure. The interpretations used in the three books of Masnavi based on the subject are: interpretation of Quranic verses and hadiths, interpretation of the stories of the prophets, interpretation of mystical, religious and jurisprudential, moral and philosophical issues.By examining the three books of Masnavi Manavi, 136 interpretations were extracted on these subjects, most of which consistes of interpretations of Quranic verses. Rumi has used various tricks to express interpretation; Interpretation from the language of the characters of the story, interpretation in the form of similes and metaphors, allegorical interpretation and causal interpretation are among them.