زمین‌شناسی، کانی‌شناسی، ژئوشیمی و الگوی تشکیل کانسار مس (طلا) کوه میل، شمال‌خاور ساوه، استان مرکزی
الموضوعات :محمد کاظم غیاثی زاده 1 , مسعود علی‌پوراصل 2 , سید احمد مشکانی 3
1 - گروه پترولوژی و زمین‌شناسی اقتصادی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود
2 - دانشگاه صنعتی شاهرود
3 - مدیر ارشد گروه معدنی و بازرگانی زرمش، تهران
الکلمات المفتاحية: اپی‌ترمال سولفید حدواسط, کانسار مس (طلا), کوه میل, ساوه,
ملخص المقالة :
کانسار مس (طلا) کوه میل در 25 کیلومتری شمال‌شرقی ساوه و در بخش میانی کمربند ماگمایی ارومیه- دختر واقع است. سنگ¬های گدازه‌ای و آذرآواری با ترکیب آندزیت، تراکیآندزیت و آندزیت- بازالت ائوسن میانی تا پسین در این گستره رخنمون دارند و توده¬های نیمه‌عمیق کوارتزمونزودیوریتی تا مونزودیوریتی ائوسن پسین به درون سنگ¬های آتشفشانی تزریق شده است. سنگ¬های آذرین با ماهیت کالک‌آلکالن در زمره گرانیتوئید¬های نوع I طبقه¬بندی می¬شوند و با کمان‌های ماگمایی مناطق حاشیه فعال قاره‌ای و برخوردی مرتبط می‌باشند. کانه‌زایی به ¬صورت‌های رگه- رگچه¬ای، برشی و بندرت دانه‌پراکنده در سنگ¬های نفوذی و آتشفشانی مشاهده می¬شود. کانه¬های اولیه شامل کالکوپیریت، پیریت، اسپیکولاریت و هماتیت و انواع ثانویه شامل کالکوسیت، کوولیت، مالاکیت، گوتیت و لیمونیت است. دگرسانیها در این گستره شامل پروپیلیتیک، آرژیلیک، فیلیک، سیلیسی، اکسید آهنی، تورمالینی و کربناتی می‌باشد. در سنگ‌های دگرسان شده SiO2، K2O، روبیدیم، زیرکنیم، نیوبیوم، تانتالیم، اورانیم، توریم و عناصر کمیاب خاکی سبک دارای غنی‌شدگی، درحالی‌که اکسید عناصر اصلی دیگر، باریم، استرانسیم، سزیم و عناصر کمیاب خاکی سنگین تهی‌شدگی نشان می‌دهند. در این سامانه، مس با عناصر طلا، نقره، بیسموت، کادمیوم و آرسنیک همبستگی ژئوشیمیایی مثبت خوب دارد. دمای همگن¬شدگی میانبارهای سیال در کوارتز از 115 تا 200 درجه سانتی¬گراد و میزان شوری نیز از 68/2 تا 67/24 درصد وزنی معادل نمک طعام تغییر می¬کند. براساس دمای همگن¬شدگی و شوری، فشار به ¬دام افتادن میانبارهای سیال کمتر از 10 بار و عمق جایگیری کمتر از 500 متر ارزیابی می‌شود. سامانه کانه‌زایی مس (طلا) کوه میل در دسته کانسارهای اپی‌ترمال سولفید حدواسط طبقه‌بندی می‌شود.