بررسی تأثیر اندیشه‌های میرسیدشریف گرگانی دربارۀ توحید وجودی بر عرفا و حکمای متأخر
الموضوعات : پژوهش درباره فیلسوفان صدرایی و شارحان و منتقدان ملاصدرا
1 - استادیار گروه فلسفه و کلام، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران
الکلمات المفتاحية: وحدت وجود عرفانی, وحدت شهود, ذوق تأله, میرسیدشریف گرگانی,
ملخص المقالة :
میرسیدشریف گرگانی بسبب تمایلات صوفیانه‌اش، به مسئلۀ توحید عرفانی توجه ویژه داشته است. او نظریۀ «وحدت وجود و کثرت موجود» را بر اساس اصالت وجود، در مورد حق‌تعالی تبیین میکند، اما نظریۀ «وحدت وجود و موجود» را از یکسو در تعارض با بداهت عقلی میبیند و از سوی دیگر، درک آن را متوقف بر تحقق طوری ورای طور عقل میداند. از نظر او، اگر تحقق «طوری ورای طور عقل» انکار گردد، و آنچه عقل علیه آن شهادت میدهد، امری مردود دانسته شود، چاره‌یی نیست جز آنکه مکاشفات و مشاهدات عارفان ـ‌‌با فرض صحتشان‌ـ به آنچه مورد پذیرش عقل است، تأویل شوند. او خود، وحدت شهود را بعنوان راه‌حل پیشنهاد کرده است. تأمل در میراث کلامی، فلسفی و عرفانی قرن نهم تا یازدهم، گویای تأثیر بسیار اندیشه‌های میرسیدشریف گرگانی دربارۀ توحید وجودی، بر اندیشمندان این برهه است. مقالۀ حاضر در تلاش است این تأثیر و تأثر را تبیین نماید.