ژئوشیمی رسوب آبراهه‌ای: روش اکتشافی بهینه برای بررسی کانه‌زایی مس در گستره چاه رستم، جنوب بیرجند
محورهای موضوعی :سمیه مرادی 1 , مسعود علی‌پوراصل 2 , افشین اکبرپور 3
1 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه پترولوژی و زمین‌شناسی اقتصادی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود
2 - دانشیار، گروه پترولوژی و زمین‌شناسی اقتصادی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود
3 - استادیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی کشور، تهران
کلید واژه: جنوب بیرجند, چاه ¬رستم, ژئوشیمی رسوب آبراهه‌ای, کانه‌زایی مس.,
چکیده مقاله :
گستره اکتشافی چاه¬ رستم در بلوک لوت و در شمال‌غربی نهبندان در جنوب بیرجند واقع است. واحدهای آتشفشانی و آذرآواری ائوسن- الیگوسن با ترکیب آندزیت و آندزیت بازالت پورفیری بخش عمده‌ای از این گستره را پوشش می‌دهند و به‌وسیله سنگ‌های نفوذی و نیمه‌نفوذی ائوسن پسین- الیگوسن با ترکیب گرانودیوریت، مونزودیوریت، کوارتز دیوریت پورفیری و دایک‌های داسیتی قطع شده‌اند. سیالات گرمابی مربوط به توده‌های نیمه‌نفوذی- نفوذی در کانه‌زایی مس و عناصر همراه در این ناحیه نقش مهمی داشته‌اند. نمونه‌ها از بخش منهای 80 مش رسوبات بستر آبراهه‌ها براشت شدند و پس از نرمایش، برای عنصر طلا با روش فایراسی و تعداد 22 عنصر با استفاده از روش طیف‌سنجی پلاسمای جفت شده القایی نشر نوری تجزیه شده است. تحلیل‌‌های آماری تک‌متغیره و چندمتغیره داده‌های ژئوشیمیایی رسوب آبراهه‌ای، ناهنجاری‌های عناصر مس، طلا، روی، سرب، مولیبدن، آرسنیک، آنتیموان و منگنز را در گستره چاه رستم نشان می‌دهد. هم‌یافتی ژئوشیمیایی عناصر در نمونه‌های رسوب آبراهه‌ای، بیان از رخداد احتمالی کانه‌زایی‌های مس پورفیری و اپی‌ترمال (به‌ویژه سامانه اپی‌ترمال) در این گستره دارد. مطالعه سنگ‌ژئوشیمیایی نمونه‌های انتخابی از رخنمون‌های سنگی و مغزه‌های حفاری در مناطق ناهنجاری رسوب آبراهه‌ای، قابلیت روش ژئوشیمی رسوب آبراهه‌ای در ثبت هاله‌های ژئوشیمیایی مرتبط با سامانه‌های کانه‌زایی را تایید می‌کند.
The Chah Rostam prospect area is located in Lut block and in the northwest of Nehbandan at the south of Birjand. Eocene-Oligocene volcanic and pyroclastic rock units with porphyritic andesite and andesite-basalt cover a major part of this area, which are crosscutting by the Late Eocene-Oligocene intrusive and sub-volcanic rocks with composition of porphyry granodiorite, monzodiorite, quartz diorite and dacitic dikes. Hydrothermal fluids related to the subvolcanic-intrusive bodies have played an important role in the copper mineralization and accompanied elements in this area. samples were taken from the -80 mesh of stream sediments, pulverized to -200 mesh size and analyzed for Au by fire assay and 22 elements using inductively coupled plasma optical emission spectroscopy (ICP-OES) methods. Univariate and multivariate statistical analysis of the stream sediment geochemical data show Cu, Au, Zn, Pb, Mo, As, Sb, and Mn anomalies in the Chah Rostam area. Geochemical association of elements in the stream sediment samples indicates the possible occurrence of porphyry and epithermal copper mineralization (especially epithermal system) in this area. Litho-geochemical surveying based on the outcrops and drilling core samples in the stream sediment anomaly areas confirms the ability of the stream sediment geochemistry method to identify geochemical halos related to mineralization systems.