معرفتشناسی کانت نزد فلسفیاندیشان معاصر ایران
الموضوعات : Interation of thoughts, effects of philosophers’ ideas on society and future philosophical standpoints
1 - استاد گروه فلسفه، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
الکلمات المفتاحية: مواجهه فلسفی با مدرنیته, فلسفة اسلامی, معرفتشناسی کانت, فهم, سنجش, پذیرش,
ملخص المقالة :
از حدود یک سدة پیش، کشور ما بتدریج شاهد ظهور احساس مهم و اندیشهیی مبارک در تفکر فلسفی است؛ احساس نیاز به ایجاد حال‌وهوای جدید در تفکر فلسفی. اما در این دوره مسئلهیی دیگر نیز مجال ظهور یافته است؛ اینکه آیا در این دورة تاریخی جدید، ورود به حال‌وهوای جدید و خانه تکانی فلسفی، میتواند صرفاً با نظر به درون سنت فلسفی و سرمایههای سنتی صورت گیرد؟ پاسخ منفی است. بهمین دلیل بود که فلسفیاندیشان این دیار، به مواجهه و گفتگو با مکتب فلسفی مدرنیته یا مدرنیتۀ فلسفی روی آوردند. این مواجهه در مراحل تکوین و تحول خود، از صبغة کلامی، سیاسی، ایدئولوژیک و حتی تفننی برخوردار بوده است، اما بمرور از سطح و سطحیگرایی، تا حدودی به عمق و عمقگرایی گرایید. امروزه تمرکز بر این رویارویی فلسفی و گزارش و تحلیل آن، بسیار حائز اهمیت است، چراکه این مسیر هم میتواند خاستگاه فلسفۀ معاصر و جدید ایران باشد و هم خاستگاه تاریخ فلسفه معاصر و جدید. حال، اگر قرار است درمورد مواجهه فلسفی ایرانیان تحقیقاتی صورت گیرد، روششناسی ما درباب این مواجهه فلسفی باید چگونه باشد؟ پیشنهاد میشود این تحقیقات، جزئی، مشخص، موردی و محدود باشند تا جنبههای متعدد موضوع و نقاط قوت و ضعف آن مشخص گردد. بعلاوه، اگر تحقیقات و گزارشهای مفروض، مشتمل بر نقدها و ارزیابیها و سنجشهای فلسفی باشند، بسیار مفید خواهند بود. این نوشتار درصدد مرور و گزارش مواجهۀ فلسفییی است که درمورد معرفتشناسی کانت رخ داده است. این مواجهه از سوی یکی از شش جریان و ظرفیت فلسفی معاصر، یعنی جریان فلسفة اسلامی معاصر ایران، صورت گرفته است. دستاورد این مواجهه، ظهور و حصول نتایجی در عرصة کانتشناسی، کانتسنجی و حتی کانتپذیری بوده است.